بررسی تطبیقی آرایه ها در مساجد جامع ورامین و نایین
Authors
abstract
هنرهای سنتی نظیر گچ بری، کاشی کاری و آجرکاری در معماری ایرانی خصوصاً در مساجد جایگاه ویژه ای دارند. از سویی از زمان پیدایش اسلام در ایران شاهد دگرگونی گسترده در شکل، محتوا، شیوه و محل اجرای آنها می توان بود. به جهت یافتن روند این تحولات، مسجد جامع نایین ـ به عنوان نمونه ای از مساجد نخستین دورۀ اسلامی ـ با آرایه های باشکوه گچ بری و مسجد جامع ورامین ـ از یادگارهای برجامانده پس از حملۀ مغولان ـ از اولین بناهایی که کاربرد رنگ در آجرکاری های نفیس آن اتفاق افتاد، گزینش شدند تا با مقایسۀ تطبیقی آرایه ها و تغییرات آن گمانه زنی در مورد نقش بستر اجتماعی ـ مذهبی در ظهور این دگرگونی ها (در بازۀ زمانی چهارصدساله بین قرن چهارم تا هشتم) بررسی شود. این پژوهش به روش تاریخی ـ تحلیلی با بررسی اسناد کتابخانه ای و مطالعات میدانی به گردآوری داده ها پرداخته و پس از تحلیل و جمع بندی، به نتیجه گیری در مورد چگونگی تغییرات در شیوۀ اجرا (گچ بری به آجر و کاشی کاری رنگی)، محتوای شکلی ـ معنایی (نقوش طبیعی گیاهی به اشکال هندسی پیچیده و اسلیمی)، مضمون کتیبه ها (از آیات قرآن به اسامی مقدس امامان و احادیث و ادعیه) و محل کاربرد آرایه ها (گسترش از فضای داخلی مجاور محراب به فضاهای بیرونی) اقدام کرده است. همچنین تأثیرگذاری ثبات سیاسی بر کالبد مساجد و تبدیل آن به بنایی حکومتی، نقش مغولان بر معماری مساجد (نظیر الگوبرداری فرم و آرایه های گنبد از چادرهای مغولان) و ظهور و تقویت تفکرات شیعی در آرایه های خوشنویسی جهت تأکید حکومت وقت بر مذهب رایج از اهم یافته های قابل ذکر است.
similar resources
بررسی تطبیقی آرایه‌ها در مساجد جامع ورامین و نایین
هنرهای سنتی نظیر گچ‌بری، کاشی‌کاری و آجرکاری در معماری ایرانی خصوصاً در مساجد جایگاه ویژه‌ای دارند. از سویی از زمان پیدایش اسلام در ایران شاهد دگرگونی گسترده در شکل، محتوا، شیوه و محل اجرای آنها می‌توان بود. به جهت یافتن روند این تحولات، مسجد جامع نایین ـ به‌عنوان نمونه‌ای از مساجد نخستین دورۀ اسلامی ـ با آرایه‌های باشکوه گچ‌بری و مسجد جامع ورامین ـ از یادگارهای برجامانده پس از حملۀ مغولان ـ ا...
full textتحلیل تطبیقی و زیباشناختی آرایه های چوبی مسجد جامع سرآور گلپایگان با مساجد آذربایجان
عل یرغم آن که شیوه ها و هنرهای تزیینی بناهای گذشته در سکونت گاه های شهری و مراکز جمعیتی بزرگ عمدتاً در قالبیک فرهنگ فراگیر و منطبق با اصول و موازین هنری هر دوره انتظام یافته است، ساخت و تزیین بنا در مناطق روستایی بیشترتابع فرهنگ، مقتضیات و شرایط محیطی روستا بوده و از قوالب و ساختارهای هنری رایج هر دوره، نشان های کمتری در آندیده می شود. با در نظر گرفتن چنین خصیصه ای در پژوهش حاضر، آرایه های چوبی ...
full textبررسی تطبیقی طرح و نقش منبر مسجد جامع نایین و منبر مسجد جامع سوریان
در صنایع دستی، نقوش همواره جایگاه خاصی داشته‌اند؛ از آثار منقوش بر سفالینه‌های تمدن‌های کهن گرفته تا دست‌ساخته‌های امروزین. در این میان، مطالعه تطبیقی نقوش منبرها و روابط بین آنها، علاوه بر شناسایی ارزش این آثار، زمینه‌ساز پژوهش‌های دیگر نیز خواهد بود. این پژوهش بر آن است تا چگونگی و میزان ارتباط بین طرح‌ها و نقوش منبر مسجد جامع نایین و منبر مسجد جامع سوریان را ـ که در قرن هشتم هجری ساخته شده ...
full textبررسی تطبیقی طرح و نقش منبر مسجد جامع نایین و منبر مسجد جامع سوریان
در صنایع دستی، نقوش همواره جایگاه خاصی داشته اند؛ از آثار منقوش بر سفالینه های تمدن های کهن گرفته تا دست ساخته های امروزین. در این میان، مطالعه تطبیقی نقوش منبرها و روابط بین آنها، علاوه بر شناسایی ارزش این آثار، زمینه ساز پژوهش های دیگر نیز خواهد بود. این پژوهش بر آن است تا چگونگی و میزان ارتباط بین طرح ها و نقوش منبر مسجد جامع نایین و منبر مسجد جامع سوریان را ـ که در قرن هشتم هجری ساخته شده ـ...
full textبررسی تطبیقی تناسبات نمای سردر مساجد شیخ لطف الله، جامع عباسی، حکیم و مدرسه چهارباغ اصفهان
این مقاله به بررسی تناسبات نمای سردر چند نمونه از بناهای شاخص صفوی در شهر اصفهان به‌عنوان مهم‌ترین آثار این دوره پرداخته است. نمونه‌هایی که مورد سنجش و بررسی قرار گرفته‌اند عبارتند از: مساجد شیخ لطف‌الله، جامع عباسی (مسجد شاه سابق یا مسجد امام)، حکیم و مدرسه چهارباغ (مادر شاه). مسئلة مورد توجه تناسبات به‌کار رفته در نمای سردر این بناها به‌عنوان ابزاری در جهت خلق آثاری خردمندانه و مطلوب است. ب...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
فصلنامه نگرهPublisher: دانشگاه شاهد
ISSN 1735-4560
volume 9
issue 29 2014
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023